Logotypy SHARE SGH MRPiPS

Warunki pracy i zdrowie

 Warunki pracy


Warunki wykonywania pracy mogą wpływać na chęć przechodzenia na emeryturę osób po 50. roku życia. W obecnie lub ostatnio wykonywanej pracy badani często lub bardzo często mieli do czynienia z koniecznością wykonywania powtarzalnych ruchów ręką (73%), przybierania pozycji stojącej (70%), bolesnej (54%) lub siedzącej (53%). Rzadziej wskazywali na obciążenia fizyczne czy dźwiganie ciężarów w pracy. Badani często lub czasami wykonywali pracę w hałasie (44%), w wysokich (41%) lub niskich (35%) temperaturach lub wskazywali na występowanie wibracji w miejscu pracy (35%). Trudne warunki pracy dotyczyły zwłaszcza mężczyzn z wykształceniem poniżej wyższego.

 

Zgodnie z wynikami analiz na podstawie badania SHARE te osoby, które często pracują w bolesnej pozycji, o 14% częściej wyrażają chęć jak najszybszego przejścia na emeryturę w porównaniu do tych, które nigdy nie pracują w takiej pozycji. W przypadku osób, które często były narażone na ryzyko niskich temperatur w pracy, odsetek deklarujących taką chęć był wyższy nawet o 19%. Z kolei osoby mające w swojej pracy często lub czasami kontakt z klientami i innymi osobami rzadziej wyrażały potrzebę wczesnego przejścia na emeryturę (odpowiednio o 9% i 12%). Stan zdrowia i obciążenie fizyczne związane z wykonywaną pracą również wpływają na takie deklaracje. Osoby o gorszym zdrowiu i wykonujące ciężkie prace fizyczne częściej deklarują chęć przejścia na emeryturę tak szybko, jak to możliwe (odpowiednio o 7% i 18%).

 

Stan zdrowia 


Polacy w wieku przedemerytalnym oraz starsi charakteryzują się na ogół znacznie gorszym stanem zdrowia niż mieszkańcy innych krajów europejskich. W badaniu SHARE odsetek osób w wieku 50+ wskazujących na problemy ze zdrowiem, które mogą utrudniać wykonywanie codziennych czynności, wynosił w Polsce 57%. Odsetek Polaków uznających swoje zdrowie za bardzo dobre wynosił od 20% w grupie wieku 50–54 lata do 2% w grupie wieku 85 lat i więcej. W Niemczech, gdzie wyniki są najbardziej zbliżone do uzyskanych dla Polski, odsetek oceniających bardzo dobrze swoje zdrowie w grupie wieku 50–54 lata wynosił 25%, a w grupie wieku 85 lat i więcej – ponad 8%. Dla Szwecji było to odpowiednio 74% i 14%, a dla Grecji – 76% i 3%. 

 

Niskie odsetki Polaków uznających swoje zdrowie za bardzo dobre mogą być związane z częstotliwością występowania różnych chorób przewlekłych. Blisko 40% Polaków w wieku 50–59 lat i aż 80% w wieku 80 lat i więcej miało zdiagnozowane dwie lub więcej choroby przewlekłe. 

W badaniu SHARE przeprowadzany jest również pomiar siły chwytu dłoni, który również stanowi wyznacznik stanu zdrowia fizycznego. W 2017 r. wyniki dla Polski nie odbiegały od uzyskanych dla populacji innych krajów. Średnia wartość maksymalnej siły chwytu w Polsce wynosiła 41 kg dla mężczyzn (45 kg w wieku 50–64 lata i 38 kg w wieku 65+) i 26 kg dla kobiet (w podanych grupach wieku odpowiednio 28 kg i 23 kg). Dla porównania, mężczyzn w Szwecji w wieku 50–64 lata charakteryzowała siła uścisku na poziomie przeciętnie 51 kg, a w Grecji – 43 kg. Różnice między krajami sugerują, że silniejszy uścisk mają mieszkańcy Europy Północnej, a słabszy - Europy Południowej. Może to oznaczać, że nie tylko stan zdrowia wpływa na siłę uścisku dłoni. 

W Polsce 7% osób w wieku 55–59 lat oraz co dziesiąta osoba w wieku 60–64 lata miała ograniczenia w samodzielnym wykonywaniu co najmniej jednej z podstawowych czynności życia codziennego, takich jak: ubieranie się, chodzenie, kąpiel, jedzenie, wstawanie z łóżka, korzystanie z toalety. W kolejnych grupach wieku występowanie tych ograniczeń szybko rosło: w grupie wieku 75–79 lat dotyczyło co czwartej, a w grupie wieku 80–84 lata już blisko co trzeciej osoby. Tymczasem wśród respondentów w Grecji i Szwecji udział deklarujących jedno lub więcej ograniczeń utrzy­mywał się na poziomie nieprzekraczającym 10% aż do 79 lat, a w Hiszpanii i Francji – do 74 lat. Tylko w Niemczech i w Czechach odsetek osób deklarujących ograniczenia w czynnościach codziennych w grupie w wieku 70–74 lat był zbliżony do Polski.

 

Odsetek osób oceniających swoje zdrowie jako bardzo dobre lub doskonałe (SPH) według grup wieku i kra­ju (w %)

Odsetek osób oceniających swoje zdrowie
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych SHARE: runda 7. (2017 r.).

 

Sprawność fizyczna


Polacy niestety coraz gorzej wypadają w kwestii utrzymania sprawności fizycznej, ponieważ odsetek osób podejmujących aktywność fizyczną spada.

 

W 2017 jedynie co piąta osoba w wieku 55+ wskazywała uprawianie sportu częściej niż raz w tygodniu, zaś dwa lata wcześniej była to co czwarta osoba. Więcej mężczyzn niż kobiet uprawiało sport (27% mężczyzn i 17% kobiet). Osoby z wyższym wykształce­niem częściej uprawiały sport (28%) niż osoby z niższymi poziomami wykształcenia (24% osób z wykształceniem średnim i 15% osób z wykształceniem podstawowym).